بیماری کرونا با همه تحدیدها و فرصتهایی که ایجاد نمود، بسیار کمرنگ شده است و یک آرامش عمومی بر تمامی جهان حاکم شده است. اما در این بیماری گسترش یک بیماری نادر و قدیمی به نام آبله میمون، موجی از دلهره و نگرانی را در دل تمامی مردمان در سراسر جهان ایجاد نمود. این بیماری مسری از افریقا شروع شد و به بسیاری از کشورهای اروپایی و آسیایی وارد شده است.
همانند بیماری کرونا، بیماری آبله میمون در کودکان و بزرگسالان با تفاوت هایی همراه است. بیماری آبله میمون از نوع بیماری های مشترک بین انسان و حیوان است. کشف اولیه این ویروس در محیط آزمایشگاهی و در یک میمون بوده است و اولین مورد انسانی آن هم در یک کودک در کشور کنگو و در سال 1970 می باشد.
اما حال که این ویروس در سراسر جهان در حال پیشرفت است لازم است تا نسبت به علائم اولیه و روش های انتقال این ویروس، خصوصاً در کودکان آشنایی بیشتری داشته باشیم تا بتوانیم این ویروس مزمن را همانند کرونا شکست داده و در یک جامعه سالم و سلامت به ادامه زندگی بپردازیم.
آبله میمونی چیست؟
به نقل از سازمان بهداشت جهانی؛ who آبله میمونی که این روزها، به وفور اسم آن را میشنویم، بیماری نادری است که در اثر عفونت با ویروسی به همین نام اتفاق میافتد. این ویروس از جنس Orthopoxvirus از خانواده Poxviridae است. ویروس آبله میمونی اولین بار در سال 1958 و در زمانی که شیوع یک بیماری مشابه آبله در میمونهایی که برای تحقیقات نگهداری میشدند کشف شد. به همین دلیل هم آبله میمونی، به این نام شناخته شد.
اولین مورد انسانی این ویروس و بیماری در سال ۱۹۷۰ در جمهوری کنگو به ثبت رسید و در ادامه نیز رفتهرفته در مناطقی همچون آفریقای مرکزی و غربی دیده شد. تقریباً میتوان با اطمینان گفت که پس از این ماجراها، موارد ابتلای مشاهدهشده در خارج از آفریقا، به دلیل سفرهای بینالمللی و یا ورود حیوانات وارداتی منتقل شدهاند. اگر بخواهیم صادقانه به این موضوع نگاه کنیم باید بگوییم که منبع طبیعی این بیماری، همچنان ناشناخته است و در رابطه با تاریخچه طبیعی این بیماری نیز قطعیتی وجود ندارد.
یکی از بزرگترین ابهاماتی که در زمان انتشار اخبار مربوط به ابتلا به آبله میمونی در سراسر دنیا به وجود آمد، احتمال وجود ارتباط میان کووید ۱۹ و آبله میمونی است. به همین دلیل هم در پاسخ به این دغدغه باید بگوییم که این بیماری هیچ ارتباطی با ویروس کرونا ندارد و از خانواده ویروسهای آبلهای است.
آبله میمون در کودکان
چارو دات آرورا، متخصص بیماریهای عفونی گفت: اگرچه خطر ابتلاء به آبله میمونی در کودکان نادر و خفیف است، اما میتواند شبیه آبله مرغان باشد. با کاهش قرنطینه، از والدین خواسته میشود بیشتر مراقب این عفونتهای ویروسی باشند.
وی با صحبت در مورد علائم آبله میمون که در اوایل ماه مه (سه هفته پیش) به انگلیس رسید، گفت: بثورات، تب و بدن درد علائم متقاطع این نوع بیماری ویروسی است.
از دیگر علائم رایج عفونت آبله میمون میتوان به تورم غدد لنفاوی و خستگی شدید اشاره کرد، بثورات پوستی از صورت شروع میشود و بعد به کف دستها و پاها گسترش مییابد؛ علائم ممکن است دو تا چهار هفته طول بکشند.
متخصص بیماریهای عفونی ادامه داد: در کودکان، در مقایسه با بزرگسالان، تب به طور کلی بالاتر است و بثورات معمولاً از روز سه یا چهار شروع میشوند و به تدریج تغییر میکنند، در کودکان علائم خستگی و ضعف نیز بیشتر است.
موارد ابتلاء به آبله میمون در انگلیس و چند کشور دیگر درحال افزایش است، یکی از رایجترین عوارض ابتلاء به آبله میمون، عفونتهای همراه با آن است که امکان دارد به ذاتالریه، مننژیت یا کوری ناشی از عفونت شبکه چشم منجر شود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) مهمترین راه پیشگیری از گسترش شیوع بیماری آبله میمون را شناسایی افراد مرتبط با مبتلایان برای قطع زنجیره ابتلاء درنظر گرفته است. دیگر روش پیشگیری از ابتلاء به آبله میمون دریافت واکسن است؛ توصیه شده که افراد مرتبط با مبتلایان که بیشتر در معرض خطر هستند، واکسن آبله را دریافت کنند.
نشانه ها و علائم آبله میمونی چیست؟
دوره نهفتگی آبله میمونی، یعنی از زمان ابتلا به عفونت تا شروع علائم، معمولاً 6 تا ۱۳ روز است اما شاید تا ۲۱ روز هم طول بکشد. این عفونت را میتوان به دو دوره تقسیم کرد:
دوره تهاجم اولیه: (تا ۵ روز طول میکشد) این دوره با تب، سردرد شدید، تورم غدد لنفاوی، کمر درد، درد عضلانی و کمبود انرژی شدید ظاهر میشود. تورم غدد لنفاوی از علائم اصلی آبله میمونی است، که به شما کمک میکند تا نشانههای آن را از دیگر بیماریهای مشابه مثل آبله مرغان، سرخک و آبله تشخیص دهید.
مشکلات پوستی: این مشکلات معمولاً طی ۱-۳ روز پس از ظهور تب آغاز میشود. بثورات پوستی حدود ۹۵% موارد بر روی صورت، ۷۵% موارد بر کف دست و کف پا و ۳۰% موارد بر دستگاه تناسلی تاثیر میگذارد. همچنین تا حد متوسط و روبه بالا، غشای مخاطی دهان را درگیر میکند. متاسفانه این ویروس میتواند برای قرنیه چشم هم مشکلاتی را ایجاد کند و در موارد شدید باعث نابینایی شود.
از طرفی باید بدانید که علائم پوستی آبله میمونی شدتهای مختلفی دارد. یعنی آنها میتوانند ضایعات سطحی یا کمی برجستهتر را ایجاد کنند. با گذشت زمان آنها افزایش مییابند و رنگشان به سمت زردی میرود. در موارد شدید، این ضایعات میتوانند تا حدی پیش بروند که قسمتهای زیادی از پوست را از بین ببرند. موارد شدید این بیماری بیشتر در بین کودکان اتفاق میافتد، و شدت بثورات به میزان قرار گرفتن در معرض ویروس و وضعیت سلامت بیمار مربوط میشود. عوارض آبله میمونی میتواند شامل عفونتهای ثانویه، برونکوپنومونی، سپسیس، آنسفالیت و عفونت قرنیه باشد.
افرادی که در مناطق جنگلی یا مجاور آن زندگی میکنند، ممکن است در معرض خطر غیر مستقیم یا سطح پایین حیوانات آلوده قرار بگیرند، که احتمالاً منجر به عفونت بدون علامت میشود. نسبت مرگ و میر مورد آبله میمونی در جمعیت عمومی بین ۰ تا ۱۱٪ متغییر بوده، اما در بین کودکان خردسال بیشتر بوده است. علاوه بر این، افراد زیر ۴۰ یا ۵۰ سالی که واکسن آبله زدهاند هم، ممکن است در معرض این بیماری قرار بگیرند.
راه درمان آبله میمونی چیست؟
در حال حاضر هیچ درمان خاصی برای بیماری آبله میمونی توصیه نمیشود. طبق تحقیقات، واکسیناسیون علیه آبله میتواند حدود ۸۵٪ در جلوگیری از آن موثر باشد. بنابراین، واکسیناسیون آبلهای که در دوران کودکی انجام شده، احتمالا منجر به بروز بیماری خفیفتری میشود. با این حال واکسن در دسترس برخی افراد نیست و هنوز هم درمانی وجود ندارد.
چطور از ابتلا به آبله میمونی جلوگیری کنیم؟
افزایش آگاهی از عوامل خطرو آموزش افراد در مورد اقداماتی که میتوانند برای کاهش قرار گرفتن در معرض ویروس انجام دهند، اصلیترین راهکار پیشگیری از بیماری آبله میمونی است. اکنون مطالعات علمی مختلفی برای ارزیابی امکان سنجی و مناسب بودن استفاده از واکسن، برای پیشگیری و کنترل بیماری آبلهمیمونی در حال انجام است. بعضی از کشورها سیاستهایی را برای استفاده از واکسن برای جلوگیری از عفونت استفاده میکنند یا در حال توسعه آن هستند. به عنوان مثال کارکنان آزمایشگاه که ممکن است در معرض خطر قرار بگیرند، باید واکسن آبله بزنند تا شاید در آینده درمان قطعی آبله میمونی کشف شود.