دستگاه زردی نوزاد ابزرای حیاتی برای نوزادان مبتلا به زردی است. زمانیکه رنگدانه بیلی روبین در خون افزایش یابد عارضه ای به نام هایپر بیلی روبینمی یا زردی یا ایکتر ایجاد می شود. زردی در نوزادان بسیار شایع است و تقریبا تمام نوزادان،میزان بالای بیلی روبین در خون را تجربه میکنند ولی فقط نیمی از آنها(۶۰% نوزادان) علایم قابل مشاهده یرقان یا زردی مانند زرد شدن پوست و سفیدی چشم و… را نشان میدهند.
همه پزشک ها معتقد هستند که زردی تا حدی قابل قبول است و اکثر نوزادان مبتلا به زردی نیازی به اقدام درمانی خاصی ندارند زیرا سطح بیلی روبین در خون آنها خیلی بالا نیست.در این موارد ، معمولاً در عرض ۱۰ تا ۱۲ روز وضعیت زردی نوزاد بهتر می شود و هیچ آسیبی به نوزاد نمی رسد. معمولاً در صورتی درمان برای زردی مورد نیاز است که:
-نوزاد شما دارای مقادیر خیلی زیادی بیلی روبین در خون خود باشد.
-زردی در روز اول تولد وجود داشته باشد.
-زردی نوزاد بیش از دو هفته طول کشیده باشد،که به آن زردی طول کشیده می گویند.
راه های درمان زردی نوزاد به این صورت است که در صورتیکه سطح زردی در حدی باشد که نیازی به اقدامات خاصی نباشد باید به طور منظم به نوزاد شیر دهید و در صورت لزوم او را برای تغذیه بیدار کنید و به هیچ عنوان از مکمل هایی نظیر آب یا آب قند استفاده نکنید، و تعداد دفعات شیر دهی را تاجای امکان افزایش دهد چراکه در این صورت تعداد دفعاتی که نوزاد پوشک خود را خیس میکند افزایش می یابد و در نتیحه بیلی رو بین اضافی، بیشتر از این طریق دفع میشود.
در صورتیکه نیاز باشد برای زردی اقدام درمانی خاصی صورت بگیرد، اولین مرحله درمان آن فتوتراپی است.در صورتیکه درمان زردی با دستگاه فتوتراپی جواب ندهد ممکن است نوزاد در بیمارستان بستری شده و با تعویض خون تحت درمان قرار گیرد.که ما در ادامه این مقاله به شرح دستگاه فتوتراپی و درمان با آن میپردازیم پس با ما همراه باشید.
فتوتراپی چیست؟
در فتوتراپی از نور مخصوصی برای تغییر شکل بیلی روبین استفاده میشود و در نتیجه کودک بهتر می‌تواند بیلی روبین را تنظیم کند. با این که این روش درمانی مطمئن و بی‌خطر بوده و به ندرت عوارض جانبی به دنبال خواهد داشت اما برای نوزادان زودرس از چشم‌بندهای مخصوصی استفاده میشود تا چشم آنها در برابر نور فتوتراپی مصون بماند. بدن نوزاد در معرض نورهای سفید، آبی یا سبز قرار می‌گیرد به گونه‌ای که به بیشترین قسمت‌های پوست نوزاد تابیده شود. همچنین از نوزاد برای اطمینان از کاهش سطح بیلی روبین خون آزمایش خون گرفته میشود. کاهش بیلیروبین را می‌توان ظرف 4 تا 6 ساعت مشاهده کرد. نوزادان نارس را می‌توان در حالی که تحت درمان به روش فتوتراپی هستند شیر داد. برخی مشکلات جزئی مانند مدفوع شل یا بثورات پوستی ممکن است دیده شود که معمولاً پس از انجام فتوتراپی این عوارض برطرف می‌شوند.
مکانیزم فتوتراپی
فتوتراپی باعث تغییر بیلی روبین به ترکیباتی که از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند می‌گردد. نور با طول موج مخصوص می‌تواند بیلی روبین را به دو مؤلفه به نام‌های لیمیروبین و فوتوبیلیروبین تجزیه میکند. این دو ماده شیمیایی ایزومرهای بیلیروبین هستند به این معنی که از اتم‌های مشابه ساخته شده‌اند اما ساختار آنها متفاوت است. این طول موج‌ها در لامپ‌های فلورسنت نیز ساخته می‌شوند. وقتی که این نورها در پوست نفوذ میکنند باعث می‌شوند که بیلی روبین به ایزومرها تجزیه شده و بدون این که وارد کبد شود از بدن دفع شود.
فتوتراپی در منزل
پزشکی که انجام فتوتراپی را در منزل توصیه میکند باید استفاده از آن را برای نوزادان با مشخصات زیر تجویز کند:
-نوزادان نوپا، بزرگ‌تر از 48 ساعت، سالم
– غلظت سرم بیلیروبین آنها بیش از 14 میلی‌گرم در دسی لیتر و کمتر از 18 میلی‌گرم در دسی لیتر باشد.
– افزایش غلظت بیلیروبین باعث واکنش مستقیم نشود و
-ارزیابی تشخیصی
زمانی که کودک در منزل تحت فتوتراپی قرار می‌گیرد باید دستورالعمل استفاده از دستگاه را به درستی رعایت شود.
-قبل از هر چیزی شما باید با پزشک در مورد طول مدت درمان مشورت کرده و به صورت منظم نوزاد را برای انجام آزمایش‌های مورد نیاز نزد پزشک ببرید تا کودک به طور کامل درمان شود. این کار به هیچ عنوان جایگزین مراجعه به پزشک و انجام و بررسی نتایج آزمایش سطح بیلیروبین نمی‌شود.
-زمانی که از لامپ بیلی روبین استفاده می‌کنید باید دقت داشته باشید که لامپ حداقل 25 تا 30 سانتی‌متر از نوزاد فاصله داشته باشد. نوزاد را روی یک تشک سخت بدون این که بالش یا اسباب‌بازی نزدیک او باشد بخوابانید. همیشه جلوی صورت نوزاد را ببندید تا از چشمان او محافظت شود.
-زمانی که نوزاد را در منزل تحت فتوتراپی قرار می‌دهید، باید به او مقادیر زیادی مایعات بنوشانید زیرا ممکن است بدن نوزاد به دلیل دفع بیلی روبین از طریق مدفوع شل و مکرر دچار کم‌آبی میشود. اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه میکند تعداد دفعات شیردهی به او را افزایش دهید. همچنین باید به کودک آب نیز بنوشانید.
اثربخشی فتوتراپی در منزل به اثبات رسیده است. بهتر است این کار به جای بیمارستان در منزل انجام شود تا مادر در تمام مدت نزد نوزاد خود بوده و تغذیه و شیردهی مادر به طور مرتب ادامه یابد.
خطرات احتمالی
-در هنگام درمان ممکن است کودک بسیار گرم یا بسیار سرد شود. ممکن است کودک تحریک‌پذیر شده و خسته شود. همچنین ممکن است بدن نوزاد دچار کم‌آبی شود و پوست او به دلیل تابش نور لامپ دچار سوختگی و بثورات پوستی شود و یا سرفه کند. در صورتی که چشم‌بند روی چشم‌های کودک بسته نشود ممکن است چشم‌های او آسیب ببیند.
-در صورتی که کودک تحت درمان فتوتراپی قرار نگیرد ممکن است زردی او تشدید شود. اگر مقادیر زیادی بیلی روبین در خون جمع شود ممکن است نوزاد دچار ناشنوایی یا آسیب‌دیدگی مهلک مغزی شود.
